Opinie ekspertów

Zapraszam do zapoznania się z cyklem artykułów, których celem jest wyjaśnienie i przybliżenie specyficznej terminologii związanej z FATCA,  a także wyjaśnienia na czym polega i jak powinna przebiegać procedura sprawdzająca, by zidentyfikować tzw.  posiadaczy rachunków. 

Zgodnie z postanowieniami ustawy wykonawczej (tj. ustawy z dnia 9 października 2015 roku o wykonywaniu Umowy między Rządem RP a Rzędem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATACA, która wejdzie w życie dnia 1 grudnia 2015 roku), na potrzeby identyfikacji amerykańskich rachunków raportowanych oraz rachunków posiadanych przez wyłączone instytucje finansowe, towarzystwo ubezpieczeń ma obowiązek stosowania procedur sprawdzających określonych w załączniku I do Umowy FATCA (omówionych wcześniej) oraz prawo do żądania przedstawienia wskazanych w nim oświadczeń, wyjaśnień i dokumentów.

W przypadku, gdy na dzień 30 czerwca 2014 r. istniejący rachunek finansowy osoby fizycznej był rachunkiem o wysokiej wartości, towarzystwo ubezpieczeń ma obowiązek przeprowadzić rozszerzone procedury weryfikacji w stosunku do takiego rachunku, w terminie do 31 marca 2016 r. 

Na potrzeby identyfikacji rachunków finansowych, otwartych między dniem 1 lipca 2014 r. a 1 grudnia 2015 roku, jako amerykańskich rachunków raportowanych, towarzystwo ubezpieczeń powinno w przypadku rachunków finansowych osób fizycznych – wystąpić do posiadacza rachunku z żądaniem przedstawienia oświadczenia, pozwalającego na określenie czy posiadacz rachunku jest rezydentem Stanów Zjednoczonych dla celów podatkowych oraz zweryfikować podane przez posiadacza rachunku informacje w oparciu o zgromadzoną dokumentację (w tym AML/KYC). W stosunku do osób prawnych przewidziano odrębny sposób działania wskazany w załączniku I część V do Umowy IGA.

Towarzystwo ubezpieczeń jest obowiązane do przeprowadzenia procedury identyfikacji rachunków finansowych jako amerykańskich rachunków raportowanych, w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (tj. do dnia 1 grudnia 2016 roku), z tym że żądanie przedstawienia wymaganych oświadczeń powinno zostać skierowane do posiadacza rachunku nie później niż w terminie 120 dni od dnia wejścia w życie ustawy (tj. do końca marca 2016 roku). 

Wysyłając żądanie, towarzystwo ubezpieczeń ma obowiązek poinformowania posiadacza rachunku, że w przypadku nieotrzymania wymaganych oświadczeń przed upływem 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy rachunek finansowy zostanie zablokowany. Po upływie tego terminu, w przypadku nie otrzymania oświadczenia towarzystwo ubezpieczeń jest obowiązane do blokady rachunku finansowego (nie ma w tym zakresie dowolności – jest to obowiązek towarzystwa).

Blokada rachunku finansowego polega na czasowym uniemożliwieniu dysponowania i korzystania ze wszystkich wartości majątkowych zgromadzonych na rachunku finansowym, zarówno przez posiadacza rachunku jak i przez towarzystwo ubezpieczeń. Blokada rachunku finansowego powinna zostać dokonana w terminie 3 dni roboczych, od dnia upływu terminu 12 miesięcznego od wejścia w życie ustawy wykonawczej (co wypada na dzień 6 grudnia 2016 roku).

Towarzystwo ubezpieczeń niezwłocznie powinno poinformować posiadacza rachunku o blokadzie rachunku finansowego i warunkach jego odblokowania. Odblokowanie rachunku następuje nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania od posiadacza rachunku oświadczeń o rezydencji podatkowej.

Oświadczenia o statusie FATCA składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań i zawierają klauzulę, której treść jest wskazana wprost w ustawie wykonawczej: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.” Klauzula ta zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. 

Małgorzata Michalska
Departament Prawny i Compliance