Opinie ekspertów

Życie każdego z nas stanowi nieustanny ciąg podejmowanych decyzji. Codziennie zmagamy się z sytuacjami, które implikują konieczność dokonywania wyborów.

Pierwsze decyzje podejmujemy zanim jeszcze dobrze się obudzimy: czy wstawać zaraz po dzwonku budzika, czy dać sobie jeszcze 5 minut, czy do pracy jechać trasą A czy trasą B, czy po pracy pobawić się z dzieckiem czy może iść do kina. Cześć decyzji podejmujemy mniej lub bardziej świadomie, część niemal zupełnie automatycznie, gdyż stanowią element pewnej rutyny, ale są i takie którym poświęcamy dłuższą chwilę refleksji, gdyż konsekwencje ich podjęcia są długofalowe bądź ich wynik może mieć duży wpływ na życie nasze i naszych bliskich.

Jedną z takich właśnie decyzji jest wybór właściwego produktu ubezpieczeniowego. W dzisiejszych czasach wybór mamy praktycznie zawsze i nie są to tylko sytuacje kiedy sami wybieramy się do agenta bądź placówki towarzystwa ubezpieczeniowego by nabyć potrzebny nam produkt, ale również sytuacje, w których do ubezpieczenia jesteśmy zobligowani np. w  sytuacji zawierania umowy kredytowej, której docelowym zabezpieczeniem jest właśnie ubezpieczenie. W świetle obowiązujących przepisów prawa oraz kanonu dobrych praktyk, jeżeli stwierdzimy, że oferowany nam produkt nie jest konkurencyjny, mamy prawo poszukać na rynku odpowiednika, który oferując niezbędny zakres, będzie bardziej atrakcyjny cenowo lub zabezpieczy nas lepiej np. wskutek mniejszego zakresu wyłączeń odpowiedzialności towarzystwa. 

Na co zwrócić uwagę zawierając ubezpieczenie

Dokonując wyboru ochronnego produktu ubezpieczeniowego powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na kilka podstawowych czynników tj. czy umowa zawierana jest ze mną, tzw. ubezpieczenie indywidualne, czy też nie jestem stroną umowy, a jedynie ubezpieczonym w umowie ubezpieczenia grupowego. Moje prawa są zdecydowanie większe w  pierwszym przypadku. Ponadto powinniśmy sprawdzić jaki jest zakres udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, gdyż niejednokrotnie ryzyka są łączone w pakiety i kupując np. ochronę na okoliczność śmierci dodawane są również inne ryzyka np. trwałego inwalidztwa, trwałej lub czasowej niezdolności do pracy. Generalna zasada jest taka, że im zakres ochrony jest szerszy tym lepiej, aczkolwiek często dodawane ryzyka dodatkowe są jedynie ozdobnikami, bez większego wpływu na realny poziom ochrony. Kolejnym istotnym elementem jest okres, w jakim świadczona jest ochrona oraz informacja czy mają zastosowanie karencje, bądź okresy oczekiwania. Przykładowo rozpatrując ryzyko pobytu w szpitalu wskutek choroby należałoby wziąć pod uwagę czy świadczenie zostanie wypłacone już od pierwszego dnia po objęciu ochroną, czy ma znaczenie liczba dni hospitalizacji, czy też już jednodniowy pobyt stanowi podstawę do wypłaty świadczenia. Idąc dalej dochodzimy do bardzo ważnego obszaru w każdym produkcie ubezpieczeniowym, a mianowicie do punktu opisującego wyłączenia odpowiedzialności towarzystwa. Jest to szereg warunków i okoliczności, które nie powinny mieć miejsca aby nastąpiła wypłata świadczenia. Pamiętajmy, że każde towarzystwo po otrzymaniu wniosku roszczeniowego, w pierwszej kolejności zwraca uwagę na okoliczności zdarzenia, np. czy przyczyną zajścia zdarzenia nie było działanie pod wpływem alkoholu, czy nasz, będący następstwem zdarzenia, stan zdrowia nie wynika z udziału w przestępstwie, czy uraz nie jest wynikiem uprawiania niebezpiecznego sportu wyłączonego z odpowiedzialności towarzystwa. Niemniej ważnym elementem jest wysokość sumy ubezpieczenia w relacji do wysokości składki, jaką przyjdzie nam zapłacić. W umowach grupowych składka jest uśredniona dla całej grupy, niejednokrotnie bez wnikania w szczegóły dotyczące naszego życia, natomiast w umowach indywidualnych wyliczana jest dokładnie dla nas i zależy m.in. od naszego wieku, nawyków oraz prowadzonego stylu życia. 

Wybór właściwego produktu ochronnego

Powyżej zostały przeanalizowane podstawowe parametry charakteryzujące większość produktów ubezpieczeniowych na rynku. Ważnym determinantem co i na jakich warunkach zostanie nam zaoferowane jest rodzaj produktu z jakim mamy do czynienia. W obszarze produktów zaliczanych do ochronnych możemy wyróżnić kilka grup produktów: ubezpieczenia bancassurance – to produkty ubezpieczeniowe ściśle powiązane z produktem bankowym i tworzone na potrzeby tego produktu, najczęściej na zamówienie instytucji finansowej. Ta grupa produktów charakteryzuje się bardzo dużą adekwatnością w stosunku do np. kredytu oraz niejednokrotnie posiada wiele mechanizmów współgrających z produktem finansowym np. składka jest kredytowana lub doliczana bezpośrednio do raty kredytu, poziom ochrony jest skorelowany z poziomem aktualnego salda wynikającego ze zobowiązania, dzięki czemu w razie zdarzenia mamy gwarancję całkowitej spłaty zobowiązań, a okres ubezpieczenia odpowiada okresowi produktu finansowego. Ubezpieczenia te zawierane są najczęściej w formie grupowej.

Dobrą alternatywą dla produktów oferowanych w kanale bancassurance są ubezpieczenia terminowe, zawierane w formie indywidualnej, a zatem ze wszystkimi cechami wskazanymi powyżej, dzięki czemu mamy gwarancję, że składka została skalkulowana przy uwzględnieniu naszych indywidualnych cech takich jak wiek, przebyte choroby, styl życia itp. Co ważne, tego typu produkty mogą nabyć także osoby, których stan zdrowia uniemożliwia przystąpienie do standardowego ubezpieczenia grupowego, bowiem ocena ryzyka jest podejmowana właśnie o indywidualne wskaźniki, włączając w to nawet badania medyczne. Produkty terminowe zawierane są na czas określony od kilku do kilkudziesięciu lat. Mamy możliwość indywidualnego wyboru poziomu sumy ubezpieczenia, częstotliwości opłacania składki, wyboru poziomu ochrony z zakresu oferowanych ryzyk czy wreszcie okresu ubezpieczenia. Ze względu na długi horyzont czasowy produkty takie niejednokrotnie dają ubezpieczającemu możliwość dokonania indeksacji sumy ubezpieczenia i składki, co zabezpiecza przed skutkami inflacji.

Ostatnio na rynku dość popularne są produkty oferujące w określonym czasie ochronę życia i możliwość odzyskania całości wpłaconych składek w sytuacji, kiedy w trakcie okresu ubezpieczenia nie dojdzie do zdarzenia warunkującego wypłatę świadczenia. Są to tak zwane produkty na życie i dożycie. Rozwiązanie to jest szczególnie korzystne dla ludzi młodych, w przypadku których ryzyko zgonu jest nieduże, a dla których tradycyjne produkty, w których wpłacona składka bezpowrotnie przepada są nieatrakcyjne. Produkt taki stanowi długofalowe zabezpieczenie naszych bliskich w okresie udzielania ochrony z bonusem, w postaci zwrotu wszystkich wpłaconych środków, gdy zdarzenie objęte ubezpieczeniem nie nastąpi, co może stanowić istotne wsparcie w okresie emerytalnym.

Jeżeli jesteśmy pracownikiem większego przedsiębiorstwa często mamy do czynienia z tzw. grupowym ubezpieczeniem pracowniczym. Jest to grupa produktów, w ramach których możemy pozyskać kompleksową ochronę zarówno dla siebie jak i swojej najbliższej rodziny, włączając w to raczej nie występujące w innych produktach ryzyka takie jak urodzenie dziecka czy uszczerbek na zdrowiu. Rozwiązanie to jest atrakcyjne z punktu widzenia poziomu ochrony w relacji do poziomu opłacanej składki, choć standardowo sumy ubezpieczenia oferowane w tej kategorii produktów są raczej umiarkowane. Co ważne wszelkie formalności realizowane są przez naszego pracodawcę, dzięki czemu nie musimy sami pamiętać m.in. o konieczności opłacania składki, gdyż ta jest potrącana bezpośrednio z naszego wynagrodzenia. 

Na rynku mamy szereg rozwiązań ubezpieczeniowych i tylko od naszej świadomej decyzji zależy czy dokonamy właściwego wyboru. Na wstępie należy zadać sobie pytanie na czym nam zależy, czy chcemy zabezpieczyć siebie, naszą rodzinę, a może nasze dorastające dzieci. Czy interesuje nas zabezpieczenie na okoliczności, które mogą wydarzyć się tu i teraz, czy raczej myślimy długofalowo z okresem emerytalnym włącznie, czy też ubezpieczenie ma stanowić zabezpieczenie na okoliczność spłaty kredytu. Przedstawiony pokrótce katalog produktów nie wyczerpuje wszystkich funkcjonujących na rynku rozwiązań, w szczególności nie zostały tu ujęte  produkty ochronne powiązane z elementem inwestycyjnym, gdzie poza ochroną życia i zdrowia, część środków przeznaczana jest na osiągnięcie wyższej stopy zwrotu. Omówione zostały przede wszystkim produkty stricte ochronne, a wybór odpowiedniego jest możliwy tylko wtedy, gdy posiadamy wiedzę na temat funkcjonujących na rynku rozwiązań.

Filip Herliczko, Open Life TU Życie S.A.